Dziś obchodzona jest 78. rocznica lądowej ewakuacji więźniów KL Stutthof, w której zginęło około 17 tysięcy osób. Z obozu koncentracyjnego marsz śmierci wiódł przez Żuławy i Kaszuby do Lęborka. Akcja rozpoczęła się 25 stycznia 1945 roku, kiedy wojska radzieckie znajdowały się w odległości około 40-50 kilometrów od miejsca zagłady.
.
Obóz Stutthof został założony niedaleko Gdańska w momencie wybuchu II wojny światowej. Już 2 września 1939 roku trafili do niego pierwsi więźniowie. Do przymusowego wymarszu w 1945 roku stanęło około 33 tysięcy ludzi, w tym 11,5 tysiąca z obozu centralnego i 22 tysiące z podobozów zlokalizowanych w okolicach Torunia oraz Królewca.
.
W Stutthofie przebywali zarówno Polacy, jak i Żydzi, Rosjanie oraz przedstawiciele innych narodowości. W sumie trafiło tam około 110 tysięcy osób z 28 państw. Spośród tej liczby zginęło 65 tysięcy więźniów.
.
Akcja opuszczenia obozu w 1945 roku zarządzona została pośpiesznie w związku z szybkim tempem zimowej ofensywy Armii Radzieckiej. Trasa z głównego obozu miała przebiegać przez Mikoszewo, Cedry Wielkie, Pruszcz Gdański, Straszyn, Łapino, Kolbudy, Niestępowo, Żukowo, Przodkowo, Pomieczyno, Luzino, Godętowo do Lęborka. W marszu więźniowie codziennie przebywali około 20 kilometrów w warunkach dojmującego zimna, przy temperaturze minus 20 stopni Celsjusza, w śniegu, o głodzie, często nocą, okrutnie traktowani przez strażników. W pierwszych dniach lutego część z tych, którzy przetrwali morderczą wędrówkę, dotarła do celu. Po drodze z wycieńczenia, chorób i chłodu zginęło 17 tysięcy osób.
.
Pomoc więźniom przeprawiającym się przez Pomorze przychodziła ze strony Kaszubów, którzy z narażeniem życia starali się dotrzeć do maszerujących z pożywieniem czy odzieżą. Szacuje się, że dzięki nim z marszu śmierci udało się uciec 2 tysiącom osób. (opr. jwb)
