Kluki zapraszają na Czarne Wesele. Tym razem jednak pokazy prac gospodarskich i kopania torfu prezentowane będą tylko 1 maja, a nie przez trzy dni majówki jak w latach ubiegłych. W zamian impreza – z niespodzianką – potrwa dłużej niż zazwyczaj, od godziny 10 do 18.
W tym roku Czarne Wesele w Klukach planowane jest tylko na 1 dzień maja. To ważna informacja, ponieważ odwiedzający skansen przyzwyczaili się już do spędzania w nim całej majówki. Za to wydłużony zostanie program atrakcji przygotowanych przez Muzeum Wsi Słowińskiej. Pokazy rzemieślnicze i kulinarne odbywać się będą w niedzielę od 10 do 16, a na kolejne dwie godziny wszyscy zaproszeni zostaną do wspólnego biesiadowania.
– Nawiązując do tej tradycji, bo to jednak był zwyczaj kopania torfu i wokół tego toczy się całe Czarne Wesele, i to jest najważniejsze w całej tej imprezie, chcielibyśmy, aby to kopanie torfu, to zajęcie zakończyło się biesiadą. Tak jak było to właśnie na tych terenach, tak jak czynili to Słowińcy. Pod koniec dnia, kiedy torf kopano, odbywała się biesiada. Dość szumnie to nazwane, natomiast była to taka przestrzeń, takie miejsce, gdzie spotykano się ze sobą, gdzie jedli ludzie trochę lepiej aniżeli na co dzień, bo pojawiały się kiełbasy, jakieś szynki, jajecznica, jajka generalnie, ciasta. I do tego chcielibyśmy nawiązać i taką biesiadę też tutaj, na łące, dosłownie przy tym torfie zorganizować – mówi Joanna Jagoda ze Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Regionu Słowińskiego „Kluka”. – I do tego potańcówka, bo Czarne Wesele to jednak wyjątkowo radosny czas.
Czarne Wesele w Klukach przybliża dawną tradycję wspólnego kopania torfu. Jest też pretekstem do poznania tego, co kształtowało kulturę Słowińców. Torf wydobywany był przez dawnych mieszkańców Kluk w maju, kiedy poziom wód gruntowych był najniższy. Na dużą skalę jako materiał opałowy wykorzystywany był przez ludność terenów nadłebskich aż do wybuchu II wojny światowej.
– Torf – podobno, nie dokopaliśmy się do takich złóż – sięga aż do 11-12 metrów w głąb. Tak więc są to dość głębokie złoża. Im głębiej kopano, tym ten torf był lepszy jakościowo – mówi Joanna Jagoda. – Ten z wierzchnich warstw służył bardziej do uszczelniania budynków gospodarczych czy był ściółką w budynkach, gdzie mieszkały zwierzęta, natomiast lepszy do opału był torf z głębszych warstw. Kopano go przy użyciu specjalnych narzędzi, dość prymitywnych, ale takie tutaj funkcjonowały, czyli prostych noży na długich trzonkach. Następnie torf układano w suchych miejscach, na kopczykach, co jakiś czas przekładano te kostki, żeby mogły obeschnąć z każdej strony. A w sierpniu, we wrześniu ten torf zwożono, bo był na tyle suchy, że nadawał się jako opał.
Słowińcy wytworzyli właściwą sobie kulturę materialną. Z czasem zatracili tożsamość etniczną, identyfikując się z ludnością niemiecką.
– Zdecydowanie Słowińcy są już taką kategorią należącą do przeszłości, mówimy o nich w czasie przeszłym. Sama nazwa „Słowińcy” jest – można powiedzieć – dość sporna. Jako pierwszy użył ją Aleksander Hilferding w II połowie XIX wieku, kiedy przybył tutaj na te tereny, zbierał zwyczaje słowińskie, rozmawiał z ludźmi. Oni sami rożnie siebie definiowali. My zgadzamy się co do tego, że była to część Kaszubów, Kaszubów nadłebskich, przez to właśnie, ze zamieszkiwali okolice jeziora Łebsko – mówi Joanna Jagoda. – Natomiast kiedy mówimy o Słowińcach, mówimy też o nich jako o ludności zgermanizowanej, która w swoim czasie wypowiadała się o sobie: my jesteśmy Niemcami. I przez to, że historia tak się potoczyła, że przebywali oni tutaj tylko do końca II wojny światowej, w 1947 roku odbyły się pierwsze ich wyjazdy, wymuszone wyjazdy za granicę, o tych Słowińcach mówimy już jakby w czasie przeszłym. Ci, którzy zostali, wyjechali potem w latach 70., ale były to już wyjazdy dobrowolne.
Do odwiedzenia rybackiej wsi słowińskiej, poznania zwyczajów jej dawnych mieszkańców i wspólnej biesiady muzealnicy zapraszają 1 maja w godzinach od 10 do 18. (jwb)
