Nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii z czerwca 2018 roku stała się kością niezgody pomiędzy gminami a rządem. Ponieważ nowe przepisy miały obowiązywać z mocą wsteczną, sprawa trafiła do Trybunału Konstytucyjnego. Teraz wydane zostało orzeczenie.
22 lipca 2020 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł: lex retro non agit – prawo nie działa wstecz. Sprawa dotyczy połączonych wniosków Rady Gminy Kobylnica oraz Rady Gminy Świecie nad Osą, które wnioskowały o zbadanie zgodności z Konstytucją RP zapisów znowelizowanej ustawy o odnawialnych źródłach energii z 7 czerwca 2018 roku. Przedmiotem sporu z rządem stały się wtedy zapisy, które zmieniały zasady opodatkowania farm wiatrowych na niekorzyść gmin. Wprowadzone w połowie roku z mocą wsteczną od 1 stycznia skutkowały demontażem zatwierdzonych wcześniej budżetów i planów inwestycyjnych tych samorządów, które na swoim terenie mają farmy wiatrowe.
Przed nowelizacją ze względu na niedoprecyzowanie przepisów część gmin stosowała interpretację, która pozwalała objąć podatkiem od nieruchomości nie tylko elementy budowlane elektrowni wiatrowej, ale także techniczne. Po nowelizacji z obowiązkowej daniny wyłączona została turbina. W tej sytuacji inwestorzy mogli dochodzić zwrotu nadpłaconych kwot z tytułu opodatkowania tych części.
Wnioskujący do Trybunału Konstytucyjnego stali na stanowisku, że choć prawo zadziałało na rzecz podatnika, to uderzyło w gminy, które bezpośrednio muszą ponosić ciężar finansowania działania prawa wstecz.
Teraz wymieniony w znowelizowanej ustawie artykuł, który wprowadził moc wsteczną innych jej zapisów, uznany został za niezgodny z wywodzoną z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą nieretroaktywności prawa. Tym samym przepis traci obowiązującą moc po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Gminy oczekują, że będzie to czas, w którym ustawodawca naprawi skutki błędnego zapisu, a rząd podejmie współpracę w celu zrekompensowania poniesionych przez nie strat. (jwb)
