Ukazał się film dokumentalny pt. „Adwokat Solidarności” poświęcony słupskiej mecenas Annie Boguckiej-Skowrońskiej. Film w reżyserii Bogusława Matuszkiewicza powstał dzięki stypendium Marszałka Województwa Pomorskiego.
Mecenas Anna Bogucka-Skowrońska, będąc w latach 80. ubiegłego wieku działaczką NSZZ Solidarność, brała udział w kilkudziesięciu procesach politycznych, broniąc społecznie czołowych działaczy opozycji. Byli wśród nich m.in. Lech Wałęsa, Zbigniew Romaszewski, Anna Walentynowicz, Bogdan Lis, a także pochodzący ze Słupska opozycjonista Henryk Grządzielski.
– Solidarność jest bliska także mojemu sercu – mówi Bogusław Matuszkiewicz, autor filmu. – pierwszego września 1980 roku zaczynałem tutaj pracę jako dziennikarz Polskiego Radia Koszalin. Wstąpiłem do Solidarności, a ponieważ obsługiwałem województwo słupskie, miałem okazję na co dzień obserwować jak rodzi się ten ruch, ten cały entuzjazm… No i również tę całą tragedię, jaką był stan wojenny 13 grudnia. Znałem oczywiście też panią mecenas, która współpracowała z zarządem regionu w redagowaniu gazety Solidarność Słupska. To był pierwszy niezależny od władzy, od cenzury periodyk regionalny. Ona pisała tam porady prawne, ale opisała na przykład słynną sprawę dacz w Orzechowie, które sobie za pieniądze z różnych budów i materiały zbudowali ówczesny wojewoda i wicewojewoda. To była taka sprawa, która bardzo się nie spodobała w komitecie wojewódzkim PZPR. No i właśnie wtedy Solidarność była już takim głównym wrogiem partii.
Opowieść o bohaterce filmu, jak promuje ten dokument MPŚ w Słupsku, została wpleciona w szersze tło zdarzeń i przemian politycznych w latach 80. i 90. w Polsce i na Pomorzu dotyczących tworzenia się związku i jego roli w kształtowaniu nowego ustroju państwa. W III RP Anna Bogucka-Skowrońska była przez trzy kadencje senatorem, aktywnie włączając się w tworzenie nowego prawa i zmiany w sądownictwie. Była też sędzią Trybunału Stanu i członkiem Krajowej Rady Sądownictwa.
– No i film jest głównie o pani mecenas, ale przy okazji o wielu innych sprawach – zaznacza Bogusław Matuszkiewicz. – W grudniu minie 40 lat, więc mamy już nowe pokolenia 40-, 30- i 2—latków, które praktycznie niewiele wiedzą o tych czasach. Myślę, że pani mecenas Bogucka-Skowrońska, której grożono nawet śmiercią i jest o tym w filmie, jest takim wzorcem moralnym, autorytetem. Myślę, że to zrobiłem dla przyszłych pokoleń. Druga sprawa, film jest też o tym, czym jest wymiar sprawiedliwości i cały aparat państwa podporządkowany jednej partii i jednej władzy. Film o tym, że to było narzędzie w rękach partii do niszczenia ludzi, którzy inaczej myśleli niż ta władza, niż ta partia.
Film został zrealizowany dzięki stypendium Marszałka Województwa Pomorskiego oraz przy wsparciu Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Jak mówi autor, dokument jest „świadectwem prawdy o czasach, w których przyszło mi żyć.”
– Bezpośrednim impulsem był rok 2017, kiedy schorowana pani mecenas opowiadała właśnie o tym, że nie należy podporządkowywać sądów, prokuratury jednej władzy, gdyż jest to wracanie do tych wszystkich wzorów, od których chcieliśmy uciec i od których udało nam się uciec – mówi Bogusław Matuszkiewicz. – Jest więc film, który ma wymowę jakby współczesną, ale głównie historyczną.
Dziennikarz Bogusław Matuszkiewicz od ponad 40 lat związany ze Słupskiem uznał za swój obowiązek upamiętnić postać pani mecenas, a zwłaszcza jej bezkompromisową postawę i odwagę w czasach, kiedy nie było o nią łatwo. Stąd pomysł filmu, który stał się elementem obchodów 40. rocznicy Sierpnia `80.
– Film był dosyć trudny do zrobienia, ponieważ zawiera bardzo dużo materiału dokumentalnego z przeszłości – przyznaje autor filmu. – Rozpraw, które są w Europejskim Centrum Solidarności, a to prawa autorskie i nie zawsze udało się wszystko pozyskać. Video Studio Gdańsk, które wtedy dostało od Amerykanów kamerę, ma dużo materiałów i tez niełatwo było pozyskać. Ale są w filmie materiały operacyjne Służby Bezpieczeństwa, więc nie są to tylko wywiady, rozmowy. Myślę, że główną przesłanką i przesłaniem dla młodszych odbiorców filmu jest ten wzór etyczny.
Premiera filmu miała miejsce 22 lipca, w sali wernisażowej Białego Spichlerza przy ul. Szarych Szeregów w Słupsku. Dokument Adwokat „Solidarności” można obejrzeć na profilu facebookowym Bogusława Matuszkiewicza. (opr. rkh)
