Do czego służył arytmometr? Ile wynosiła przeciętna emerytura w 1953 r.? Dlaczego w latach dwudziestych XX w. pracownicy ZUS musieli posiadać świadectwo moralności? Tego i wielu innych ciekawostek o ubezpieczeniach społecznych na przestrzeni dekad, można dowiedzieć się z wystawy „Rzeczpospolita ubezpieczonych. Historia ubezpieczeń społecznych w Polsce”. Została ona przygotowana z okazji jubileuszu 90-lecia ZUS. Do 5 grudnia można ją oglądać w holu głównym tzw. Humanika Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku.
Wystawa ilustruje proces powstawania polskiego systemu ubezpieczeń społecznych, który był jednym z najnowocześniejszych w Europie. Można dzięki niej poznać działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od momentu jego powstania w 1934 r. (oprócz działalności stricte ubezpieczeniowej, jak pobieranie składek i wypłata świadczeń prowadził wtedy zakrojone na szeroką skalę akcje edukacyjne, prozdrowotne, a także budowlane), poprzez okres II wojny światowej (są tam dokumenty, które świadczą o bohaterstwie pracowników, ofiarnie wykonujących swoje obowiązki oraz wspierających osoby represjonowane przez okupanta, czasem płacących za to życiem), lata powojenne (włącznie z okresem, kiedy ZUS… nie istniał), aż do dziś.
– Do stworzenia ekspozycji wykorzystano materiały z archiwum ZUS oraz z prywatnych zbiorów obecnych i byłych pracowników, a także z rozmaitych archiwów instytucji kulturalnych i zasobów państwowych – informuje Krzysztof Cieszyński, regionalny rzecznik ZUS w Gdańsku. – Dzięki temu rozwój systemu ubezpieczeń społecznych ukazany został na tle najważniejszych wydarzeń i istotnych przemian społecznych i politycznych, jakie przechodziła Polska.
Wystawa ukazuje wspólne priorytety przedwojennego i obecnego systemu ubezpieczeń społecznych. Zarówno wówczas, jak i teraz obowiązuje bowiem ten sam mechanizm redystrybucji. Trwałe są też mechanizmy zabezpieczenia społecznego, choć dostosowywane do zmieniającej się sytuacji społecznej i politycznej.
– Ale pozostało najważniejsze – podkreśla rzecznik – gwarancja terminowej wypłaty świadczeń i troska o jak najlepszą jakość obsługi klientów, powszechna edukacja w dziedzinie ubezpieczeń społecznych i naukowe podstawy systemu oraz troska o zdrowie i sprawność ubezpieczonych. Ubezpieczenia społeczne stanowią ważny filar naszej państwowości i odegrały istotną rolę w jej kształtowaniu, jak również w tworzeniu solidaryzmu społecznego oraz budowaniu społeczeństwa obywatelskiego.
Ekspozycja składa się z dwudziestu dwóch tablic. Można oglądać ją do 5 grudnia na Uniwersytecie Pomorskim w Słupsku, w holu głównym tzw. Humanika przy ul. Arciszewskiego 22 A. Dostępna jest w godzinach pracy uczelni. Osoby, które nie mogą zobaczyć jej na miejscu, mogą to zrobić przez internet. Na stronie www.zus.pl, w zakładce 90 lat ZUS, znajduje się katalog wystawy w formacie PDF. (opr. rkh)
